Decyzje

Zdecydowana większość programów z jakimi się spotkasz w przyszłości będzie miała swego rodzaju mechanizm decyzyjny. To, jaka akcja zostanie podjęta zależy od informacji dostarczonych przez użytkownika lub odczytanych z dysku. Chyba najważniejszą instrukcją jest tutaj if. Pierwsza część kodu demonstruje przy okazji generowanie liczb losowych.

#include <stdio.h>
#include <time.h>
#include <stdlib.h>

int main(){
  int X;
  /*funkcja rand zwaraca liczbe pseudolosowa*/
  /*domyslnie podstawa pseudolosowania jest 0*/
  /*Aby przy kazdym uruchomieniu programu trzeba */
  /*ustawic jako zalazek czas komputera.*/
  srand(time(NULL));
  /*operator % zwarca reszte z dzielenia*/
  X = rand() % 3;
  printf("X ma wartosc %d\n", X);

  if(X == 0){
    printf("Nie mozna dzielic przez zero\n");
  }
  else{
    printf("%d / %d = %d\n", 100, X, 100 / X);
    printf("%d \% %d = %d\n", 100, X, 100 % X);
  }
  return 0;
}

Program ma za zadanie wygenerować liczbę pseudolosową, przez którą zostanie podzielone 100. Tutaj prawdopodobieństwo wylosowania 0 wynosi 1/3. Tymczasem dzielenie przez 0 jest po prostu niezdefniowane matematycznie. Tutaj niestety kompilator tego nie wykryje, bo liczby generowane są na bieżąco. Błąd objawi się dopiero w czasie wykonywania się programu. Dokładnie taki właśnie błąd w 1997 r. unieruchomił amerykański krążownik USS Yorktown. Aby uniknąć czegoś takiego, możemy przed każdym dzieleniem użyć instrukcji if(){} else{}. Jeśli warunek znajdujący się w okrągłych nawiasach za if jest prawdziwy, to wykonają się instrukcje umieszczone w następujących zaraz potem nawiasach klamrowych. Uwaga! Jeśli zabraknie nawiasów klamrowych to wykona się jedna linijka kodu tuż pod if albo else. Można po kolei rozważyć kilka różnych warunków za pomocą else if.

#include <stdio.h>

int main(){
  int X;
  srand(time(NULL));
  X = rand();
  printf("X ma wartosc %d, zatem\n", X);

  if(X % 2 == 0)
    printf("X to liczba parzysta.\n");
  else if(X % 3 == 0)
    printf("X jest podzielne przez 3\n");
  else{
    printf("X nie jest podzielne przez 3,\n");
    printf("ale nie jest tez podzielne przez 2");
  }

  return 0;
}

Po znalezieniu pierwszego spełnionego warunku i wykonaniu przewidzianych dla niego instrukcji, dalsze warunki nie są sprawdzane. Wykonywane są instrukcje znajdujące się za klamrą zamykającą blok else, o ile taki został napisany. Jeśli potrzebujemy sprawdzić niezależnie kilka warunków, to można to zrobić tak:

if(jakiś warunek){
 jakieś instrukcje
}

if(inny warunek){
  inne instrukcje
}

if(kolejny warunek){
  i jeszcze inne komendy
}

Ćwiczenie

Do zmiennej X jest zapisywana losowa liczba całkowita z przedziału od 1 do 100. Umieść swój kod pomiędzy liniami komentarza. Do zmiennej Y zapisz 1, jeśli X należy do przedzialu od 1 do 25. Jeśli zaś X należy do przedziału od 26 do 50, to do Y dwójkę. Postąp analogicznie w pozostałych dwóch przypadkach. Nie wolno zmieniać ci wartości zmiennej X.